Onderzoek: Veranderd competentieprofiel WMO-consulent

Gemeenten moeten kijken naar het niveau van de consulent

De functie ‘WMO consulent’ wordt beschreven als het indiceren van de noodzaak voor een voorziening op grond van de Wet Maatschappelijke ondersteuning. Men draagt zorg voor de behandeling en afhandeling van aanvragen, onderzoekt de aanvragen op rechtmatigheid en stelt een indicatie ten behoeve van de besluitvorming. Door de verschuivingen in het Sociaal Domein, begin 2015, hebben ingrijpende veranderingen in het functiepakket plaatsgevonden. De grote vraag die op dat moment heerst, formuleert zich naar wat een consulent nu nodig heeft.

Wat wordt er nu verwacht?
De consulenten worden gevraagd om open het gesprek in te gaan, waarbij zij de vraag achter de vraag moeten achterhalen. Zij dienen zich daarbij te focussen op wat de hulpbehoevende wel kan, in plaats van niet. De nieuwe manier maakt dat de consulenten onzekerheid ervaren en moeten leren dat ‘goed’ goed genoeg is. Om toch een houvast te bieden, beschrijft het onderzoek het aangepaste kennisniveau en een zestal competenties.

Het kennisniveau
De veranderingen betekenen voor gemeenten een forse taakuitbreiding en uitgavenstijging. De uitgavenstijging dient nauwlettend in de gaten te worden gehouden, aangezien de gemeenten ondersteuning moeten bieden met minder budget. Het aanbod aan (goedkopere) voorzieningen wordt daardoor verbreed. De consulent dient op dat moment meer kennis te hebben over de diverse voorzieningen, het medische beeld en de andere twee decentralisaties: de Participatiewet en de Jeugdwet.

De zes competenties
Het vernieuwde profiel van de WMO consulent spreekt over zes competenties die hieronder zullen worden beschreven:

• De competentie ‘creativiteit’ gaat uit van het bedenken van originele oplossingen voor problemen die in verband staan met de functie of situatie. De consulenten dienen niet meer te denken vanuit standaard oplossingen, maar meer ‘out of the box.
• De competentie ‘sociabiliteit’ gaat uit van het gemakkelijk contact kunnen leggen en onderhouden met mensen van een verschillende aard en uiteenlopende niveaus. Deze competentie geldt zowel voor het contact met de burgers als het contact met collega’s en samenwerkingspartners van diverse organisaties.
• De competentie ‘flexibel gedrag’ gaat uit van het veranderen van de eigen gedragsstijl. De consulenten zullen zich erg flexibel moeten opstellen in zowel de gesprekken met de burger als in de omgang met de gestelde kaders binnen de Wet Maatschappelijke Ondersteuning.
• De competentie ‘coachen’ gaat uit van het ondersteunen, waarderen en erkennen van de hulpbehoevenden. Hij/zij stemt de begeleiding af op wat het individu nodig heeft en geeft feedback om richting de oplossing van de hulpvraag te komen.
• De competentie ‘luisteren’ gaat uit van het geven van aandacht en ruimte aan de gesprekspartner. In de zogenaamde ‘keukentafelgesprekken’ dienen zij ervoor te zorgen dat de vraag achter de gestelde hulpvraag naar voren wordt gehaald. Dit zullen zij bereiken door meerdere gesprekstechnieken aan elkaar te koppelen.
• De competentie ‘onafhankelijkheid’ gaat ervan uit dat men staat voor de eigen opvattingen en principes, en bereid zijn om anderen, ook diegenen met meer macht of invloed, hiermee te confronteren. Deze competentie omvat ook het durven verkondigen van de eigen mening.

Conclusie
Uit de interviews met verschillende medewerkers binnen de decentralisatie: ‘Wet Maatschappelijke Ondersteuning’, is een groot aantal competenties, vaardigheden en kennisniveaus verworven. Na het transcriberen van deze interviews, zijn zes competenties met elk 10 gedragsindicatoren beschreven. De zes competenties zijn: creativiteit, flexibiliteit, sociabiliteit, coachen, luisteren en onafhankelijkheid.
Nu de competenties verduidelijkt zijn, zullen de gemeenten moeten kijken naar het individuele niveau van de consulenten op deze competenties.

Meer weten?
Deze samenvatting is gebaseerd op het 57 pagina’s tellende rapport “Competentieprofiel WMO Consulent” uit 2016. Wil u het gehele onderzoek ontvangen? Neem dan contact op met:

Bas de Lange
basdelange@marcenbas.nl
06 29479030